Uitvogelen
Een gestructureerde methode voor reflectie
1 minuut
A Meer richting verwijten -enthousiast, focus. (sfeer; wat wil ik) associëren.
B Meer achterdochtig, verward of nieuwsgierig, verkennen. (sfeer; wie ben ik, waar sta ik) dissociëren.
C Meer richting afwijzen - accepteren, verbinden. (sfeer; welke verbinding heb ik) differentiëren.
Denken – eerste analyse
In eerste instantie gaat het hier alleen over wat je denkt.
✍️ Schrijf het op!
-
Het maakt niet uit of je gedachte klopt, aardig of lelijk is.
-
Geef er geen oordeel over – dat komt later in het proces.
-
Wees eerlijk: je denkt wat je denkt.
Voorbeelden:
-
Erkenning (word ik gezien?)
-
Autonomie (ik wil het zelf bepalen)
-
Verbinding (ik hoor erbij)
-
Of juist een verwijtende, achterdochtige, afstand-nemende gedachte.
👉 Vraag jezelf af: zit je denken dichter bij redden, aanklagen of slachtoffer zijn?
Aanvullend
Denken is het proces dat betekenis geeft aan een situatie.
-
De één denkt: “ze vinden me aardig”, terwijl een ander denkt: “ze moeten me niet.”
-
Een gedachte of beeld zet ook een hormonaal proces in werking: hormonen die versnellen of vertragen, gericht op spijsvertering, stofwisseling of voortplanting.
-
Die hormonen beïnvloeden weer allerlei andere processen in je lichaam.
Cognitie is het vermogen om te leren van waarnemingen en die kennis toe te passen.
Cognitieve dissonantie (handelen tegen beter weten in) is vaak een reactie op onbewuste beelden en denkpatronen.
Onbewuste lagen
Soms zijn je gedachten en patronen gevormd toen je nog geen woorden had – als baby, peuter, kleuter, of zelfs in de baarmoeder.
Herinneringen kunnen dan bestaan uit beelden, kleuren, geuren, geluiden of smaken.
Begin in dat geval niet met woorden, maar benoem de kleur of sfeer van die ervaring.
Betekenis boven beloning
Het is niet de beloning zelf die geluk geeft, maar de betekenis die je aan een ervaring geeft.
👉 Reflectievraag:
Welke gedachten komen er bij jou boven als je aan dit probleem denkt – zonder oordeel, gewoon zoals ze zijn?
Het is niet de beloning maar de betekenis die een ervaring van geluk kan geven.
Denken & Overtuigingen
In je denken zitten ook je overtuigingen – ideeën die je voor waar aanneemt, vaak zonder dat je ze ooit opnieuw hebt onderzocht.
Onderzoek je gedachte
Stap even uit jezelf en kijk vanuit de derde persoon, als buitenstaander:
-
Is deze gedachte echt waar?
-
Hoe zou je zijn met de tegenovergestelde gedachte?
-
Vind je dit – of ís het zo?
-
Geloof je deze gedachte?
Betrek je lichaam
Je kunt ook je lichaam laten meepraten:
-
Vraag aan je spieren (je hand) of je deze gedachte onbewust ook gelooft.
-
Doe eventueel de handtest opnieuw: voel of deze gedachte past bij een vuist, strakke hand of slappe hand.
Een praktische houding:
-
Kin gericht naar de horizon
-
Ogen gericht naar de grond
Zo maak je makkelijker contact met wat je diep vanbinnen gelooft.
👉 Reflectievraag:
Welke overtuiging schuilt er onder jouw gedachte – en voel je dat je lichaam dit ook gelooft?
Denken, Emotie & Energie
Koppeling met emotie
Vraag jezelf: past deze gedachte bij de eerder genoemde emotie?
Soms raak je in meerdere emoties tegelijk, maar elke emotie heeft haar eigen bijpassende gedachte.
Die gedachte bepaalt de richting van je energie.
👉 Probeer iedere emotie apart kloppend te krijgen:
-
Welke emotie voel ik?
-
Welke gedachte hoort daarbij?
Intuïtie en voorspelling
-
Intuïtie is bewustzijn dat nog geen woorden heeft gekregen.
-
Je hersenen kiezen in eerste instantie vaak voor de meest voor de hand liggende voorspelling – wees daarom kritisch.
Stress en geheugen
Bij stresshormonen zoals adrenaline, noradrenaline en cortisol gebeurt er dit:
-
je stofwisseling en spijsvertering worden afgeremd
-
de toegang tot je geheugen wordt moeilijker
Dit verklaart waarom je in stressvolle situaties soms niet helder kunt denken of je dingen slecht herinnert.
👉 Reflectievraag:
Welke gedachte past écht bij de emotie die je nu voelt – en welke gedachten zijn misschien meer een automatische voorspelling van je brein?
Stress & Overtuiging
Stress ontstaat vaak door je perceptie van een situatie.
Het is dus niet altijd de situatie zelf die spanning veroorzaakt, maar de manier waarop jij haar interpreteert.
Belangrijk om te beseffen:
-
Zeggen dat iets er niet is, betekent helaas niet dat het er ook werkelijk niet ís.
-
Het gaat niet alleen om wat je bewust gelooft of wilt geloven.
-
Stress komt meestal voort uit wat je onbewust gelooft – overtuigingen die diep in je systeem liggen en automatisch je reacties sturen.
👉 Reflectievraag:
Welke overtuiging kan er onbewust meespelen in hoe jij deze situatie ervaart?
KIES nu waar je denken het meest dichtbij komt A, B, C .
A Meer richting verwijten -enthousiast, focus. (sfeer; wat wil ik) associëren.
B Meer achterdochtig, verward of nieuwsgierig, verkennen. (sfeer; wie ben ik, waar sta ik) dissociëren.
C Meer richting afwijzen - accepteren, verbinden. (sfeer; welke verbinding wil ik) differentiëren.
Bewust worden van je gedachten
Hoe vaker je kunt denken: “Goh, dat ik dat denk”, hoe bewuster je wordt van je eigen patronen.
Een eenvoudige ingang: let op de eerste gedachte waarmee je ’s ochtends wakker wordt.
Die laat vaak zien wat je onbewust het meest bezig houdt.
👉 Reflectievraag:
Welke gedachte had je vanmorgen als eerste in jouw hoofd – en wat zegt dat over waar je aandacht nu naar uitgaat?